Μακροζωία και Εργασία: Αναδιαμορφώνοντας το Ασφαλιστικό και τις Πολιτικές Υγείας

Στο πλαίσιο του διεθνούς συνεδρίου “Economics of Longevity and Ageing” που φιλοξενήθηκε στην Αθήνα, διεξήχθη συζήτηση πραγματοποιήθηκε συζήτηση γύρω από τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που δημιουργεί η μακροζωία για την υγεία, την εργασία και την οικονομία, με συντονιστή τον Άρη Αλεξόπουλο Επικεφαλής του Διεθνούς Κέντρου του ΟΟΣΑ στην Ελλάδα και τη συμμετοχή της Lisa Berkman (Harvard University), του David Canning (Harvard University), της Dorothée Rouzet (Γαλλικό Υπουργείο Οικονομικών) και της Shruti Singh (ΟΟΣΑ).

Άρης Αλεξόπουλος, Επικεφαλής του Διεθνούς Κέντρου του ΟΟΣΑ στην Ελλάδα

Ο κ. Αλεξόπουλος σημείωσε ότι το κρίσιμο ζήτημα δεν είναι μόνο η αύξηση του προσδόκιμου ζωής, αλλά κυρίως το πώς μπορούμε να ζούμε περισσότερο και ποιοτικότερα. Η συζήτηση επικεντρώθηκε στις βαθιές δομικές προκλήσεις που φέρνει η μακροζωία για τα ασφαλιστικά συστήματα, την αγορά εργασίας, τις κοινωνικές ανισότητες και τις δημόσιες πολιτικές υγείας.

Lisa Berkman, Director, Harvard Center for Population and Development Studies Thomas D. Cabot Professor of Public Policy, Social & Behavioral Sciences, Epidemiology, and Global Health and Population, Harvard T.H. Chan School of Public Health

Η Lisa Berkman επεσήμανε ότι “η εργασία είναι το πεδίο που μπορεί να μετασχηματιστεί πιο οργανικά από οποιονδήποτε άλλο τομέα”. Υπογράμμισε την ανάγκη αναθεώρησης των πολιτικών που αφορούν επιχειρήσεις ενώ ανέδειξε την ανάγκη οι επιχειρήσεις να επαναπροσδιορίσουν τον ρόλο τους. Πρότεινε ευέλικτες ρυθμίσεις για τον εργασιακό βίο, όπως η δυνατότητα να μετακινηθεί κανείς χρονικά εντός του πλαισίου συνταξιοδότησης και εργασίας, ώστε να κατανέμεται καλύτερα ο χρόνος και να εξυπηρετούνται οι νέες κοινωνικές ανάγκες. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά: «είναι προτιμότερο να προλαμβάνεις μία κατάσταση παρά να χορηγείς μετά ένα χάπι για την ασθένεια».

David Canning, Καθηγητής Οικονομικών και Διεθνούς Υγείας Harvard T.H. Chan, School of Public Health

Ο David Canning τόνισε την ανάγκη για απλούστευση των ασφαλιστικών συστημάτων, λέγοντας: «Το σύστημα πρέπει να γίνει λιγότερο περίπλοκο». Εστίασε στον αντίκτυπο των κοινωνικών ανισοτήτων στο προσδόκιμο ζωής, επισημαίνοντας ότι τα ισχύοντα συστήματα συχνά ευνοούν τους πιο ευκατάστατους, διευρύνοντας έτσι τα χάσματα. Τάχθηκε υπέρ της ενσωμάτωσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις οικονομικές αναλύσεις και κάλεσε σε τολμηρές πολιτικές παρεμβάσεις από κράτη, επιχειρήσεις και NGOs.

Dorothée Rouzet, Chief Economiste of the Treasury, Ministry for the Economy and Finance

Η Dorothée Rouzet ανέλυσε τις επιπτώσεις της γήρανσης του πληθυσμού στην παραγωγικότητα όταν ο μέσος εργαζόμενος είναι πλέον μεγαλύτερης ηλικίας. Σημείωσε ότι το συνταξιοδοτικό σύστημα πρέπει να γίνει πιο ευέλικτο και κατανοητό και τόνισε την ανάγκη για θετικό αφήγημα γύρω από την εργασία των ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας. Μίλησε για την ανάγκη εκπαίδευσης και επανεκπαίδευσης, ιδιαίτερα για ανέργους μεγαλύτερης ηλικίας, και έθεσε το ερώτημα του πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται οι άνθρωποι που ξεκινούν την επαγγελματική τους ζωή πολύ νωρίς.

Shruti Singh, Senior Economist OECD

Η Shruti Singh από τον ΟΟΣΑ σημείωσε πως «κλειδί είναι το πλαίσιο της εργασίας», υπενθυμίζοντας ότι εκεί περνάμε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας. Αναφέρθηκε στο παράδειγμα του Ηνωμένου Βασιλείου, όπου έγιναν ουσιαστικές προσαρμογές στο συνταξιοδοτικό και εφαρμόστηκαν πολιτικές μετεκπαίδευσης. Έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στη διαχείριση ηλικιακής ποικιλομορφίας στον χώρο εργασίας (age management), την ανάγκη να αρθεί το στίγμα γύρω από την εργασία μεγαλύτερων ανθρώπων, και στην καταπολέμηση του στίγματος που φέρουν εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας, μερικής απασχόλησης ή όσων λαμβάνουν γονικές άδειες. Παρέθεσε το παράδειγμα της Ιαπωνίας με το “skills passport”, σημειώνοντας ότι πολλές χώρες υιοθετούν πλέον συστήματα πιστοποίησης δεξιοτήτων. «Χρειάζονται ηγέτες για να βγουν μπροστά ώστε να ληφθούν πρωτοβουλίες και να δοθούν κίνητρα», τόνισε.

Η συζήτηση ανέδειξε ότι η μακροζωία δεν αποτελεί απλώς πρόκληση, αλλά και σημαντική ευκαιρία. Η επανεξέταση της έννοιας της εργασίας, η μείωση των ανισοτήτων, η ευελιξία στα ασφαλιστικά μοντέλα και η ενσωμάτωση μεγαλύτερων σε ηλικία εργαζομένων στην παραγωγική διαδικασία αποτελούν βασικούς άξονες για τον σχεδιασμό βιώσιμων και δίκαιων πολιτικών. Η ανάγκη για ηγεσία, απλοποίηση και διατομεακή συνεργασία αναδείχθηκε ως κοινός παρονομαστής από όλους τους ομιλητές.

Το συνέδριο αποτελεί πρωτοβουλία του Centre for Economic Policy Research – Research Policy Network  on Ageing and Longevity, του Κέντρου Κρήτης του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) για τη Δυναμική των Πληθυσμών , του Ellison Institute of Technology Oxford και του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών και τελεί υπό την ευγενική υποστήριξη της Τράπεζας της Ελλάδος και της Περιφέρειας Αττικής.