Ιδιωτική Ασφάλιση: από την Ιδέα, στον Θεσμό και στον Σκοπό

του Γιάννη Ρούντου*

Η 11η Νοεμβρίου, «Ημέρα Ιδιωτικής Ασφάλισης», έγινε γιορτή ως μια απάντηση στον Φόβο. Στο ερώτημα: «Τί είναι Ασφάλεια;», έχω την πεποίθηση πως η σωστή απάντηση πρέπει να αναφέρεται σε ένα βαθύ αίσθημα βεβαιότητας, στη σιγουριά ότι τα πάντα τελούν σε τάξη πρόβλεψης, ελέγχου και προσδοκίας.

Ασφάλεια είναι να νιώθεις προετοιμασμένος για το πιθανό ή το αναμενόμενο. Τί κάνουμε για να ικανοποιήσουμε αυτό το αίσθημα βεβαιότητας, το τόσο σημαντικό για την ισορροπία της ζωής μας και της ζωής των οικείων μας; Κάνουμε Ασφάλιση, δηλαδή αγοράζουμε αυτή τη σιγουριά. Χάριν του υγιούς αισθήματος (Ασφάλεια) για μια καλύτερη ζωή, πράττουμε (Ασφάλιση), για τη θωράκιση ή/και την βελτίωση της επιθυμητής ποιότητας στη ζωή μας.

Η νοηματική αλληλουχία του αισθήματος και της πράξης αντιστοιχεί στην αδιαίρετη σχέση Ασφάλειας – Ασφάλισης. Είναι σχέση που υπερβαίνει το πεπερασμένο όριο των κατά συνθήκην αξιών, όπως είναι η οικονομία του χρήματος, καθώς αποτελεί ένα υπερυψούμενο αίτημα για κάθε άνθρωπο που ονειρεύεται, πάσχει και επιζητεί να φέρει τη ζωή του κοντά στην αριστοτελική ευδαιμονία – κι ας μην τη γνωρίζει φιλοσοφικά. Εκεί όπου, στο αιτιατό της ικανοποίησης, συνδέονται το υλικό στοιχείο -τέτοιο είναι η παροχή μιας υπηρεσίας ή μιας αποζημίωσης- με το πνευματικό στοιχείο, δηλαδή την ψυχική ισορροπία και διανοητική πλήρωση.

Μόνον ένας «θεός» ορίζει αυτή τη δυαδικότητα αισθήματος και πράξης, Ασφάλειας και Ασφάλισης. Είναι ο εγγενής «θεός» που βρίσκεται μέσα στον κάθε άνθρωπο και ορίζεται ως «ασφαλιστική συνείδηση», έχοντας τα άυλα, ευγενή χαρακτηριστικά της Ηθικής στη βάση τριών Αξιών: της Ευθύνης (ατομική και συλλογική, που προσδιορίζει την προσωπική ταυτότητα μέσα στο κοινωνικό σύνολο), της Πίστης (σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ εταίρων – κοινωνών) και του Έργου (δράση και απόδοση). Θεωρώ πως αυτή είναι η βάση των Αξιών του Σκοπού της Ασφάλισης.

Επειδή σε δύσκολους καιρούς κτυπούν καμπάνες και γεννώνται μεγάλα κινήματα, σημαία της εποχής μας -και όχι «σημαία ευκαιρίας» για τυχοδιώκτες και υποκριτές- είναι η ατζέντα των 17 Στόχων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Αυτό το σύγχρονο «ευαγγέλιο» με Σκοπό έναν καλύτερο κόσμο, έχει ένα πολύ δυναμικό χαρακτηριστικό: αποτελεί μια παγκόσμια συμφωνία, έναν «κοινό τόπο» αναφοράς και ως κοινή παραδοχή, η συμφωνία μπορεί να συγκεντρώσει κάθε θετική ενέργεια και για την προσέγγιση του Σκοπού της Ασφάλισης. Είναι Στόχοι που εμπεριέχονται, πιστεύω, στην ολοκληρωμένη, την ώριμη «ασφαλιστική συνείδηση».

Ας δούμε τί μπορεί να σημαίνουν οι 17 Στόχοι για τον Σκοπό -ή αλλιώς την Αποστολή- μιας ασφαλιστικής επιχείρησης όπως η INTERAMERICAN για την οποία εργάζομαι, που θέλει να είναι ένας οργανισμός «που βοηθά τους ανθρώπους να ζουν πιο ασφαλείς, περισσότερο και καλύτερα». Οι διαστάσεις των Στόχων στο σύνολό τους είναι πολλαπλές και χαρακτηρίζουν στη σύνθεσή τους την έννοια της ευκταίας ευημερίας:

• της κοινωνικής δικαιοσύνης, για τη συνύπαρξη με ίσα δικαιώματα και ευκαιρίες στην εκπαίδευση, στην εργασία,
• της χρηστής διακυβέρνησης, με ακεραιότητα, διαφάνεια και λειτουργία των θεσμών στις κοινότητες,
• της ποιότητας στην καθημερινότητα, με την αντιμετώπιση της φτώχειας και τη μέριμνα για υγεία,
• της αειφορίας, με την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, της βιοποικιλότητας και με την αποκατάσταση της κλιματικής ισορροπίας,
• της ανάπτυξης, με δημιουργική επιχειρηματικότητα που ενισχύει την πραγματική οικονομία και κατανέμει δίκαια τους πόρους, για όλες τις φάσεις της ζωής.

Η αυθυπονομευμένη από τις «τρύπες» του καιροσκοπισμού που στο παρελθόν βρήκαν έδαφος στον επιχειρηματικό χώρο της, Ιδιωτική Ασφάλιση, διαθέτει -όπως κάθε τομέας δραστηριότητας στο επιχειρείν, που αποδίδει οικονομική και κοινωνική αξία- αυτόν τον σαφή και ευρυφασματικό Οδηγό επαφής με ό,τι θα μπορούσε να της δώσει περιεχόμενο: μια σειρά Στόχων για να φωτίσει τον Σκοπό της. Ποιά είναι τα απλά και πρακτικά δομικά υλικά της Ιδιωτικής Ασφάλισης, σήμερα, στον τόπο μας ώστε να πείσει ότι μπορεί να συνεισφέρει στην ευημερία των πολιτών;

«Η διαύγεια είναι η δύναμη» (Yuval Noah Harari, 21 μαθήματα για τον 21ο αιώνα), πολύ περισσότερο τώρα, στο ταραχώδες πρώτο πέμπτο του αιώνα που ζούμε. Είναι η δύναμη που χρειαζόμαστε, βιώνοντας πρωτοφανείς συνθήκες αβεβαιότητας και περιπλοκότητας, με τη βιασύνη μιας φρενήρους και συχνά βίαιης επιτάχυνσης, που επιδρά και στην ομαλότητα της διαδοχής και συνέχειας των γενεών, φέρνοντάς τες σχεδόν αντιμέτωπες. Τα πολύ μεγάλα πολιτικά, τεχνολογικά, οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά ζητήματα της εποχής θέτουν αγωνιώδη υπαρξιακά ερωτήματα, αναδεικνύοντας τον νεολογισμό της «Βιωσιμότητας» (Sustainability).

Υπό τις συνθήκες αυτές η Ιδιωτική Ασφάλιση, στη γιορτή της, αξίζει και οφείλει να άρει την κάθε αμφισβήτηση για την αναγκαιότητά της σε μια ανοικτή οικονομία και κοινωνία. Σύμφωνα με τα στοιχεία της πιο πρόσφατης έρευνας που διενεργεί ετησίως το ΙΟΒΕ (περυσινής, για το 2018), αφήνει ισχυρό αποτύπωμα:

• συνεισφέροντας άμεσα στην Εθνική Οικονομία περί τα 2,4 δισ. ευρώ, που αντιστοιχούν στο 1,3% του ΑΕΠ της Ελλάδος,
• συμβάλλοντας, με έμμεση επίδραση, συνολικά στην Εθνική Οικονομία με 4,1 δισ. ευρώ ή 2,2% του ΑΕΠ,
• απασχολώντας περισσότερους από 70 χιλιάδες εργαζομένους, εγκολπούται δηλαδή περί το 1,9% του απασχολουμένου δυναμικού στη χώρα μας,
• δημιουργώντας έσοδα στο κράτος από φόρους και εισφορές, που εκτιμώνται σε 1,65 δισ. ευρώ.

Ωστόσο, η διείσδυση της Ιδιωτικής Ασφάλισης στην ελληνική κοινωνία παραμένει ρηχή σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Με βάση την ίδια μελέτη, ως αιτίες αναφέρονται: η αντίληψη της κοινωνίας πως η ασφάλιση πρέπει να είναι αμιγώς «κρατική υπόθεση», η έλλειψη εφαρμογής φορολογικών κινήτρων, η μη υποχρεωτικότητα εκτός ασφάλισης αυτοκινήτων, η ανυπαρξία θεσμοθετημένης συμπληρωματικότητας μεταξύ κρατικής και ιδιωτικής ασφάλισης στο ασφαλιστικό σύστημα.

Στην κατακλείδα: ο σύγχρονος κόσμος της ασφαλιστικής αγοράς αξίζει και οφείλει να αποδεικνύει ότι Ημέρα της Ιδιωτικής Ασφάλισης είναι η κάθε ημέρα του χρόνου, η κάθε στιγμή. Να είναι, με άλλα λόγια, αδιάλειπτα κοντά στον ασφαλισμένο και στις ανάγκες του και να τροφοδοτεί διαρκώς την ικανοποίησή του. Ακόμη, να πιστεύει σε μια, κατά τη γνώμη μου, αναντίρρητη αλήθεια: πως οι πελάτες της ασφαλιστικής επιχειρηματικής κοινότητας είναι οι πραγματικοί εργοδότες των εργαζομένων στη διοίκηση και τις πωλήσεις αυτής της αγοράς.

*Ο Γιάννης Ρούντος είναι Διευθυντής Εταιρικών Υποθέσεων & Υπευθυνότητας του Ομίλου Εταιρειών INTERAMERICAN